Handboek culturele psychiatrie en psychotherapie

Er is een verband tussen enerzijds culturele achtergrond, etniciteit en herkomst van individuen en anderzijds de verschijningsvorm van psychische aandoeningen, hulpzoekgedrag, maar ook de effectiviteit van behandelmethoden in de ggz. Onderzoek heeft inmiddels concrete aanwijzingen gegeven dat brein en cultuur in een specifieke lokale context sterk met elkaar verweven zijn en elkaar over en weer beïnvloeden.

Hulpverleners signaleren culturele vertekening in het gebruik van psychodiagnostische instrumenten bij patiënten met een migratieachtergrond. Ook sluiten therapeutische interventies in wisselende mate aan bij de betekeniswereld van groepen patiënten, waardoor ze niet zonder meer in te zetten zijn bij elke patiënt. Denk bijvoorbeeld aan de westerse aanname van het belang van autonomie, eigen verantwoordelijkheid, wilsbekwaamheid en de eigen regie van de patiënt.

In Handboek culturele psychiatre en psychotherapie wordt uitgegaan van omgaan met cultuurverschillen in het algemeen, niet zozeer van specifieke culturen. Niet een problematische patiënt staat centraal – met het risico van blaming the victim – maar een problematische behandelrelatie die professionele reflectie vraagt. Deze nieuwe editie van het handboek (de eerste druk verscheen in 2010) focust op de terugkerende vragen die in het veld spelen, en vooral op praktische toepasbaarheid. Het is een handzaam praktijkleerboek dat relevant is voor opleiding en nascholing.

Het boek is een handreiking voor psychiaters en psychologen, maar zeker ook voor de andere disciplines in dit veld, zoals verpleegkundig specialisten, orthopedagogen en klinisch en medisch antropologen. De verschillen in disciplinaire achtergrond van de auteurs laat zien dat de culturele psychiatrie en psychotherapie een transdisciplinaire onderneming dient te zijn.